Het is bijna 5 uur, buiten is het inmiddels al donker en in de gangen brand het licht. Het is er warm en behaaglijke. Op de grond ligt linoleum met links en rechts rode randen en in het midden beige lange streep. Elke overgang die het einde van een rol linoleum markeert is voorzien van een aluminium strip die dwars over de gang loopt. Bij elke overgang aarzelt ze en tilt ze haar voeten op alsof ze over een stoep heen moet stappen.
Halverwege de gang dringt een penetrante lucht mijn neus binnen, iemand heeft het toilet niet gehaald en zijn/haar behoefte in een bloempot gedeponeerd vermoed ik. De lucht is vies en soms oh zo herkenbaar in dergelijke verpleegtehuizen. We strompelen samen over de gang, en ze mompelt hier en daar wat. Ik kijk opzij naar haar en denk in ene terug aan afgelopen Donderdag.
Ik was gevraagd te komen voor het doornemen van “de levensloop” van mijn moeder. De maatschappelijk werkster doet dat bij alle bewoners teneinde bij het verplegend personeel meer inzicht te geven in het leven van de verzorgde. Het was een gesprek van anderhalf uur waarin het leven van mijn moeder vanuit mijn perspectief voorbij kwam. Laat wel gezegd zijn dat diegene die dit soort vragenformulieren maakt echt geen idee heeft wat logica is. De vragen lopen kris kras door elkaar heen en laten geen enkele ruimte voor iemand die meer heeft gedaan dan alleen ademen en vegeteren.
Gedurende dat gesprek was het mooie en nare dat je direct en soms bijzonder confronterend terug aan het kijken was op het leven van een familielid. Wat had ze ooit verteld over de ups en downs in haar leven. Welke momenten waren bepalend in haar leven. Hoe heeft ze mijn vader ontmoet en wanneer zijn ze getrouwd. Het maakte me weemoedig en trots, ze heeft het toch maar geflikt. 3 baklappen in huis die niet altijd even makkelijk waren. Niet al te veel geld en toch het gevoel kunnen geven dat we nooit iets tekort gekomen zijn.
Het einde van het gesprek was pittig en ik zat er redelijk doorheen. Al die verhalen van vroeger deden me wegdromen naar een aantal jaren geleden, nog fris en vol levenslust… en dan nu. Oud, rimpels, krom en zielig. Een echo van die verhalen.
We lopen samen verder de gang door en ik help haar zitten in de huiskamer. Ze snikt en is onrustig terwijl het brood van die dag haar voorgezet is. Ik geef haar de vork in de hoop dat ze weet wat ze er mee moet doen en warempel, ze prikt 2 stukken brood zowel op haar vork als een moment later in haar mond.
Gek dat je dergelijke kleine dingen als groots ervaart terwijl ze ooit zonder problemen de oorlogsjaren overleefde, haar moeder zag sterven, geboorte heeft gegeven aan 3 jongens (en een aantal miskramen, en nee dat ben ik NIET!) haar man hoorde sterven en er niet bij kon, met 18 jaar verhuisde uit de provincie naar Amsterdam…
Wat betreft de levensloop, het is al talloze keren eerder gezegd en ik blijf er bij! Mijn levensloop wil ik graag voor dat ik “weg” ben doorgenomen hebben en de levensloop die nog niet is gelopen voorzien van de kanttekening dat dit leven voor mij niet nodig is. “Pull the plug”
Lieve Menno,
Mijn moeder is gestorven op de afdeling Geriatrie. Na het overlijden van mijn broer werd ze onrustig en depressief. Ze was al jaren bang voor het dement worden. Als ze eens wat vergat zei ze tegen mij. “Zie nou wel ik word dement.. terwijl dat voor haar leeftijd heel normaal wanneer ik haar 2 x iets uit moest leggen.
En toen mijn broer(52) overleed was het toch logisch dat haar hoofd vol zat van verdriet en voor de normale dingen van het leven geen plaats meer was. Ze ging in negen maanden van zelfstandig wonen, naar een verzorgingstehuis. Ze viel om de haverklap, brak haar schaambeen, een barstje in haar schedel. Toen moest ze naar een verpleegtehuis en ze had steeds minder zin/kracht om door te gaan. Iedere dag was ik bij haar. Ze beheerste mijn leven..mede omdat ik ook geen beroep kon doen op mijn broer. En iedere keer maar weer ..mama je moet eten .. mama neem een slokje. Ze wilde niet meer van bed af .. maar we probeerden het toch iedere keer. Ze zei op een keer .. ik wil voor jou wel blijven leven .. maar ik kan het niet meer volhouden … Ik ben zo in de war!!. Toen kwam het moment dat ze naar het ziekenhuis afdeling geriatrie moest.. ze was zo in de war en had uitdrogingsverschijnselen. En ik moest ook zo’n papier tekenen, dat als ze iets ernstigs zou krijgen .. ze niet meer door zouden gaan haar leven te verlengen. En toch ben je afhankelijk van artsen .. Ik heb vaak gedacht “Pull the plug” maar als ik haar dan weer even kon vasthouden en een kusje kon geven dacht ik … ga nog niet weg. Ik kan het niet aan. Egoistisch hé!! Op een bepaald moment kwam ik op het ziekenhuis en lag ze met haar handen vastgebonden aan het bed. Hartverscheurend!! De verpleging vertelden dat ze de sonde er uit wilde trekken. Ik zag de angst in haar ogen! Ik heb haar handen vrijgemaakt en ze vastgehouden .. uren lang! Af en toe probeerde ze wat te zeggen. Het is goed zo … ! Ik ben die nacht bij haar gebleven. De dokters kwamen en waren verbaasd. Haar bloeddruk was weer goed. Haar hartslag redelijk . ‘s Morgens bleef ik nog bij haar en er was liefde in haar ogen.. ze kon niet meer praten. ‘s Middags gaf ik aan dat ik even naar huis ging en dat ik zo snel mogelijk weer terug zou komen. Ik was nog maar net thuis en werd gebeld door het ziekenhuis. Ze waren naar haar kamer gegaan en ze was gestorven! Ik was eerst boos op mezelf ..later besefte ik me dat ze mij haar sterven wou besparen. En ben blij dat ik in feite een beetje heb meegewerkt aan haar sterven.
Ik zou je moeder de rust willen gunnen .. die ze verdient! En ik denk voor mijzelf net als jou ook zeker “Pull the Plug”.
Liefs Frederiek
Je raakt me weer.
Het lijkt me bijzonder om daar zo stil bij te staan, terwijl het leven van nu een steeds grotere snelheid en oppervlakkigheid krijgt. Levensloop.. Is dat niet gewoon mijn online spoor, te vinden op Facebook, Twitter en mijn blog? Voor je het weet wordt je daardoor gefopt en denk je dat dat echt is.
Mooie blog weer, Menno. Erg echt.