Het is bijna 5 uur, buiten is het inmiddels al donker en in de gangen brand het licht. Het is er warm en behaaglijke. Op de grond ligt linoleum met links en rechts rode randen en in het midden beige lange streep. Elke overgang die het einde van een rol linoleum markeert is voorzien van een aluminium strip die dwars over de gang loopt. Bij elke overgang aarzelt ze en tilt ze haar voeten op alsof ze over een stoep heen moet stappen.

Halverwege de gang dringt een penetrante lucht mijn neus binnen, iemand heeft het toilet niet gehaald en zijn/haar behoefte in een bloempot gedeponeerd vermoed ik. De lucht is vies en soms oh zo herkenbaar in dergelijke verpleegtehuizen. We strompelen samen over de gang, en ze mompelt hier en daar wat. Ik kijk opzij naar haar en denk in ene terug aan afgelopen Donderdag.

Ik was gevraagd te komen voor het doornemen van “de levensloop” van mijn moeder. De maatschappelijk werkster doet dat bij alle bewoners teneinde bij het verplegend personeel meer inzicht te geven in het leven van de verzorgde. Het was een gesprek van anderhalf uur waarin het leven van mijn moeder vanuit mijn perspectief voorbij kwam. Laat wel gezegd zijn dat diegene die dit soort vragenformulieren maakt echt geen idee heeft wat logica is. De vragen lopen kris kras door elkaar heen en laten geen enkele ruimte voor iemand die meer heeft gedaan dan alleen ademen en vegeteren.

Gedurende dat gesprek was het mooie en nare dat je direct en soms bijzonder confronterend terug aan het kijken was op het leven van een familielid. Wat had ze ooit verteld over de ups en downs in haar leven. Welke momenten waren bepalend in haar leven. Hoe heeft ze mijn vader ontmoet en wanneer zijn ze getrouwd. Het maakte me weemoedig en trots, ze heeft het toch maar geflikt. 3 baklappen in huis die niet altijd even makkelijk waren. Niet al te veel geld en toch het gevoel kunnen geven dat we nooit iets tekort gekomen zijn.

Het einde van het gesprek was pittig en ik zat er redelijk doorheen. Al die verhalen van vroeger deden me wegdromen naar een aantal jaren geleden, nog fris en vol levenslust… en dan nu. Oud, rimpels, krom en zielig. Een echo van die verhalen.

We lopen samen verder de gang door en ik help haar zitten in de huiskamer. Ze snikt en is onrustig terwijl het brood van die dag haar voorgezet is. Ik geef haar de vork in de hoop dat ze weet wat ze er mee moet doen en warempel, ze prikt 2 stukken brood zowel op haar vork als een moment later in haar mond.

Gek dat je dergelijke kleine dingen als groots ervaart terwijl ze ooit zonder problemen de oorlogsjaren overleefde, haar moeder zag sterven, geboorte heeft gegeven aan 3 jongens (en een aantal miskramen, en nee dat ben ik NIET!) haar man hoorde sterven en er niet bij kon, met 18 jaar verhuisde uit de provincie naar Amsterdam…

Wat betreft de levensloop, het is al talloze keren eerder gezegd en ik blijf er bij! Mijn levensloop wil ik graag voor dat ik “weg” ben doorgenomen hebben en de levensloop die nog niet is gelopen voorzien van de kanttekening dat dit leven voor mij niet nodig is. “Pull the plug”

Ik doe de deur open en de lucht komt me zo bekend voor. Vanavond ben ik niet alleen, Bri is mee en dat is fijn. De keuken is verlicht door een TL zoals dat altijd was en binnen brand het licht dat aangaat met timers.
Ik hang mijn jas aan de stoel en beloof mijzelf veel in te pakken. Ik ben weer in mijn ouderlijk huis. Het is even geleden dat ik er was maar de tijd staat daar stil. Het is elke keer weer wonderlijk hoe dat werkt. Er is niemand meer dus er verandert ook niets meer. Wat je achterlaat staat er de volgende keer ook weer. Ik zet de thermostaat lekker hoog en klik de TV aan. Grey’s Anatomy op net 5.

In de keuken pak ik water en de pot met koffie. Het is er een van een trio. 1 voor koffie, 1 voor suiker en 1 voor thee. Beige potten met glimmende dop. Zolang ik kan herinneren staan ze boven op de kast. Naast het koffiezetapparaat staat het gasfornuis. Ik heb dat al een jaar of 2 geleden afgesloten omdat ik anders de veiligheid van Ma en een straal van 1 kilometer niet kon garanderen. En in ene schiet het me te binnen. Jaren geleden werkte ik altijd heel vroeg, half 6 op, broodje en bakkie koffie en weg. Mijn moeder stond altijd op. Ook al zei ik blijf lekker liggen.. ze stond op. En terwijl ik mij aan het aankleden was zette zij koffie. In de koude dagen van het jaar was de kachel nog niet snel warm genoeg dus had ze een oplossing. Ze zette alle 4 de gaspitten even vol uit aan. Als ik dan beneden kwam was en de koffie klaar en het was heerlijk warm in de keuken. Achteraf gezien hebben we geluk gehad dat we geen koolmonoxide vergiftiging hebben gehad 😉

Achter mij de koelkast met de magneetjes waar elk kleinkind uren lang mee kon spelen. Een brief met telefoon nummers van ons zodat ze kon bellen. Helaas werkte dat maar even.

In de kamer ben ik aan het inpakken en maak de grote kast leeg in de voorkamer. Velletje voor velletje pak je het verleden in. Stukje bij beetje stop je het nog aanwezige leven in papier en verstop je het in een doos.

Mijn oog valt op de de grote kast en ik zie het gedeelte waar vroeger het servies stond. Het is een klep die naar beneden opgaat. In die kast zit een spiegel aan de achterkant en de klep is opgelegd met een glimmend stuk rood plastic. In de kast zit licht en als je dat aan doet glimt de kast je tegemoet. Ik kon daar vroeger lang van genieten en weet nog dat zeker in de donkere dagen ik bleef zeuren om “het licht in de glimkast”…

Bovenop de kast een houtsnijwerk. We hadden het als kinderen een aantal jaar gelden gekocht op een van de laatste vakanties die we met een grotere groep doorbrachten. Ze vond houtsnijwerken altijd erg mooi en had “de beer” ook op een goed zichtbare plek staan.

Het servies voor speciale dagen gaat door mijn handen. Kerst, Oud en Nieuw en verjaardagen dat waren de gelegenheden dat dit servies op tafel kwam.

En tussen al die herinneringen en stukjes leven zie je de chaos van de laatste jaren. Overal koekjes, overal naalden en overal maar dan ook overal papiertjes. Op de meest gekke plekken vind je de meest gekke objecten.

Er zijn weer 3 dozen gevuld vanavond. 3 dozen met voor de één waardeloze zooi en voor mij dierbare herinneringen aan een tijd dat alles eenvoudiger leek. Een tijd dat een schouder er altijd was en onvoorwaardelijk aangeboden werd.

De koffie pruttelt en de tv staat aan. Kachel lekker warm en even lijkt het weer alsof het toen was… heel even…

En dan plak ik doos 4 in elkaar.

In het hoekje zit een vrouw, achter de tafel. Haar gezicht is grijs en grauw. Haar grijze dunne haren verraden  een soms moeizaam leven.
De vrouw speelt met een pluche beestje voor haar op de tafel. Ze wisselt van lach naar traan in een oogwenk.
Haar lichaam gebogen en veel te ruim in haar vel.
Haar ogen zonder inhoud staan hol en kil.
Af en toe kijkt ze om zich heen maar zonder richting of doel.
Een traan rolt langs haar wang.

De vrouw zit alleen aan die tafel.
Haar schoenen niet goed aangetrokken.
Ze praat tegen de knuffel en lijkt te wachten op een antwoord.
Soms zwaait de vrouw in de lucht, alsof ze de spoken in haar hoofd weg probeert te jagen.
Ze huilt…

Die vrouw is de vrouw die 3 kinderen kreeg.
Die vrouw is de vrouw die mij leerde veters strikken
Die vrouw is de vrouw die mij leerde zelf te beslissen
Die vrouw is de vrouw waar ik altijd kon komen
Die vrouw is de vrouw die luisterde en raad gaf

Die vrouw kan geen veter meer strikken
Ze kan geen letter meer schrijven of lezen
Ze kan niet meer echt praten
Die vrouw kan amper leven..

Die vrouw dat is mijn Ma…

Vandaag voor het eerst in lange tijd hebben we samen gehuild. Denk niet om dezelfde reden. En ondanks dat ze het niet echt meer is biedt haar schouder nog evenveel troost als toen.